Durf te vragen praat met daklozen. Een gesprek met Siska Schoeters

Siska Schoeters: “Die mensen hebben echt de hardste kant van het leven al gezien en sommigen al op jonge leeftijd. Esi bijvoorbeeld, een meisje van 21 jaar, verblijft nu in een opvanghuis, maar woonde eerder op straat. Als moeder komt dat hard bij me binnen. Je kan je dat bijna niet voorstellen. Tegelijk vind ik het heel straf hoe ze er blijft voor gaan. Ze heeft nu een tijdelijke job waar ze heel trots op is en kijkt uit naar een vast contract. Zo een inzet, dat kan je toch enkel maar toejuichen? Maar die dagelijkse struggle van mensen die dakloos zijn, dat lijkt me ontzettend moeilijk.”

Kan het iedereen overkomen, volgens jou?

Siska Schoeters: “Dat vertelden ze me : ‘Het kan echt iedereen overkomen’. Ik geloof echt dat dakloosheid te maken heeft met opeenstapelingen van pech. Dak- en thuisloosheid is iets dat je overkomt, maar niet wie je bent. Het definieert jou niet als persoon.”

“Het zijn eigenlijk een paar puzzelstukken die verkeerd vallen en dan is het foutu. Als je geen vast adres hebt, vind je geen werk en als je geen werk hebt, vind je geen woonst. Begin dan maar eens te zoeken…”

“Geen enkele van de deelnemers dacht ooit dat het hem of haar ging overkomen. Het zijn eigenlijk een paar puzzelstukken die verkeerd vallen en dan is het foutu. Als je geen vast adres hebt, vind je geen werk, als je geen werk hebt, vind je geen woonst. Begin dan maar eens te zoeken… Dat lijkt me heel heftig.“

Kijk je nu op een andere manier naar daklozen?

Siska Schoeters: “Ik voel veel trots voor hen terwijl zij mijn trotsheid zeker niet nodig hebben. Met Freddy, die 8 jaar dak- en thuisloos is geweest, ben ik mee op pad gegaan. Hij heeft in Brussel op straat geleefd en ik studeerde daar in die tijd aan het Rits. Toen ik met Freddy meewandelde door de stad, besefte ik dat we elkaar al moeten gezien hebben. Het was confronterend om te zien waar hij zijn dagen doorbracht, waar hij ging schuilen voor de koude en waar hij het meest verbleef. Zo was er een bank op een pleintje dat hij al grappend zijn ‘huis’ noemde. Straathoekwerkers hebben hem uiteindelijk van de straat gehaald. Het was voor hem toen een kwestie van leven of dood. Op het einde van de opnames heb ik Freddy eens goed vastgepakt. Dat ging vanzelf omdat Freddy zo een warme, sympathieke en goedlachse mens is. Het raakte mij gewoon enorm.”

“Het moet ontzettend zwaar zijn als je het gevoel hebt er niet bij te horen, dat je er niet toe doet, dat er haast nooit naar je gekeken wordt.”

Wat verraste je het meest?

Siska Schoeters: “Bij een leven op straat is de koude één van de grootste vijanden. Ik kan het mij echt niet voorstellen hoe het is om het zo verschrikkelijk koud te hebben. De opnames met Freddy in Brussel waren op een mooie en warme lentedag. Hij liet mij toen de erkers van winkels zien waar hij schuilde met een stuk karton en een dekentje. Zittende in de kou zag hij in de appartementen de lichten aangaan, precies zoals het meisje met de zwavelstokjes. Onderweg naar huis had ik het daar moeilijk mee. Na een warm mens te leren kennen, kwam ik in een warm huis met warm water, een goeie zetel en een groot bed. Voor ons is dat vanzelfsprekend. Het klinkt heel cliché maar ik apprecieer wel dubbel zo hard wat ik heb. We leven in België, een welvaartsstaat, maar toch slapen er mensen in de koude. Dat klopt echt niet.”

Siska Schoeters: “Het moet ook verschrikkelijk zijn om zo uitgesloten te worden uit de maatschappij. Je zit letterlijk op straat, tussen andere mensen, je ziet andere mensen passeren. En toch ben je haast onzichtbaar. Het moet ontzettend zwaar zijn als je het gevoel hebt er niet bij te horen, dat je er niet toe doet, dat er haast nooit naar je gekeken wordt. Mentaal moet je echt heel sterk zijn om dat allemaal aan te kunnen.”

“Wees gewoon lief voor elkaar.”

Welk advies zou je nog willen geven?

Siska Schoeters: “Het is belangrijk om te beseffen dat dak- en thuislozen ook maar gewoon mensen zijn. Misschien ken je iemand die dak- of thuisloos is, maar dat niet durft te vertellen. Reik uit, sla een praatje, en in het algemeen zou ik willen zeggen: Wees gewoon lief voor elkaar.”

Interview: Lien Swinnen
De aflevering van Durf te vragen wordt 21 december uitgezonden op Eén.