Elk slachtoffer heeft recht op hulp en begeleiding. De drie pijlers van Slachtofferzorg

Eergisteren besloot ik om eens binnen te waaien bij een kennis van me. Ik had haar al een lange tijd niet meer gezien en ik was in een wat euforische stemming van mijn derde prik die ik net achter de rug had.

De stemming die bij haar overheerste, kwam allesbehalve overeen met mijn energieke opgewektheid. De vrouw miste de vrolijkheid die ik van haar gewoon was. Even later luister ik naar haar verhaal, over een aanranding tijdens een avondwandeling in het park. Haar leven bleek sindsdien wat stil te staan. Ze was al een paar dagen niet meer aan het werk. Ze had geen behoefte om mensen te ontmoeten, om haar verhaal te vertellen.

Triest, beschaamd en schuldig

Het was eerder chaos in haar hoofd. Ze voelde zich triest, beschaamd en schuldig omdat ze het niet had kunnen voorkomen. Ze was enorm kwaad op die vent en ook bang om hem nog een keer tegen het lijf te lopen. De gedachten over wat er gebeurd was, drongen zich keer op keer op. Ze kon het zich niet volledig herinneren, hoe hard ze ook haar best deed.

Ze had haar verhaal zo goed mogelijk aan de politie verteld, maar ook dat was moeilijk geweest. Ze had onvoldoende kunnen weergeven hoe alles verlopen was. De agent had geprobeerd om het chronologisch te overlopen maar een aantal dingen waren onvoldoende duidelijk gebleven.

Hoe het nu verder ging, wist ze niet. De agent had haar uitvoerig uitleg gegeven, maar daarover herinnerde ze zich nog weinig of niets meer. Ze had een kopie van het proces-verbaal, maar ze had het niet meer bekeken. Ze vroeg zich af of de politie iets wist over de dader en hoe er verder met de situatie zou worden omgegaan.

Verschillende diensten voor slachtoffers

De voorbije dagen had ze een paar telefoontjes gekregen. Van de politie, maar ook van een andere dienst met aanbod om haar te helpen. Ze had als boodschap gekregen dat ze bij verschillende diensten terecht kon: Slachtofferhulp voor psychosociale en juridische ondersteuning, Slachtofferonthaal voor informatie over wat er verder met haar klacht zou gebeuren. De man aan de telefoon had als boodschap gegeven dat ze gerust met hen contact kon opnemen, als ze nog vragen had.

De telefoongesprekken hadden haar in verwarring achtergelaten. ‘Wie is wie, wie doet wat, wie is er ondertussen nu allemaal op de hoogte en wie is op de hoogte van wat …?’

Ik begrijp haar verwarring. Ook bij andere slachtoffers en bij professionals stellen we dit vaak vast. Zelfs in de nieuwsberichtgeving wordt er onzorgvuldig mee omgegaan.  Een verduidelijking dringt zich op. Welk aanbod bestaat er voor slachtoffers? Wat houdt Slachtofferzorg precies in?

Samenwerkingsverband Slachtofferzorg

Drie diensten maken deel uit van het samenwerkingsverband slachtofferzorg:

• Slachtofferbejegening bij de politie
• Dienst Slachtofferonthaal bij het justitiehuis
• Slachtofferhulp in het Centrum Algemeen Welzijnswerk

Deze diensten werken aanvullend, maar los van elkaar. Ze bieden ondersteuning aan mensen die het slachtoffer zijn van aan misdrijf gerelateerde feiten. Ook de omgeving van deze slachtoffers of getuigen van zulke traumatische gebeurtenissen kunnen een beroep doen op dit ondersteunend aanbod. Naast aan misdrijf gerelateerde feiten wordt o.a. ook hulp geboden aan na(ast)bestaanden van zelfdoding en betrokkenen bij verkeersongevallen met fysieke letsels.

Slachtofferbejegening bij de politie verleent opvang, informatie en bijstand aan het slachtoffer. Slachtofferbejegenaars komen het vaakst als eerste bij het gebeuren. Ze zijn getraind in het brengen van slecht nieuws, het bijstaan van na(ast)bestaanden en doorverwijzen naar de juiste diensten en hulporganisaties.

De dienst Slachtofferonthaal bij het justitiehuis maakt slachtoffers en na(ast)bestaanden wegwijs in de gerechtelijke procedures en staat hen ook bij tijdens de moeilijke momenten van die gerechtelijke procedures. De dienst Slachtofferonthaal zorgt ervoor dat het slachtoffer optimaal zijn rechten kan benutten door de nodige informatie en bijstand te geven vanaf de indiening van de klacht tot de strafuitvoering.

Slachtofferhulp van het CAW begeleidt slachtoffers en hun omgeving en ook getuigen in het omgaan met ingrijpende traumatische ervaringen. Het aanbod bestaat uit informatieverstrekking, psychosociale hulpverlening, juridische bijstand en praktische hulp daar waar het slachtoffer er niet in slaagt om het zelf op te nemen.

De hulpverlener in slachtofferhulp helpt het slachtoffer en de omgeving om te gaan met zijn/haar leefsituatie na een ingrijpende traumatische gebeurtenis. Als er meer gespecialiseerde zorgverstrekking nodig is, leidt de hulpverlener toe naar een passend begeleidingsaanbod.

Op die manier vormen Slachtofferbejegening, Slachtofferonthaal en Slachtofferhulp de drie pijlers van Slachtofferzorg in ons land. De diensten verwijzen systematisch door. Zo is er voor alle slachtoffers een aanbod dat zo snel mogelijk na de feiten kan inspelen op hun noden. Op die manier kunnen bijkomende problemen vermeden worden.

De overgang van slachtofferbejegening, naar slachtofferhulp, naar slachtofferonthaal moet zo naadloos mogelijk verlopen.

Meer informatie

Slachtofferzorg: Hoe een ingrijpende gebeurtenis verwerken?
Slachtofferzorg: Hoe een slachtoffer in je omgeving helpen?
Seksueel geweld: Wij kunnen jou helpen

Tekst: Guy Vandervurst